Sierakowska Helena (1886–1939), ziemianka, działaczka społeczno-polityczna i oświatowa na Warmii i Powiślu. Ur. 25 VIII 1886 (w wielu opracowaniach i leksykonach błędna data 1895 lub 1896) w Przeworsku w pow. łańcuckim, była córką Andrzeja Lubomirskiego (zob.), i Eleonory z Hussarzewskich (1866–1941).
Odebrała staranne wykształcenie domowe z doskonałą znajomością kilku języków obcych, przez pewien czas studiowała na uniw. w Monachium. Dn. 2 III 1910 wyszła za mąż za Stanisława Sierakowskiego i zamieszkała w Waplewie w pow. sztumskim. Już w r. 1913 S. organizowała na Powiślu biblioteczki Tow. Czytelni Ludowych (TCL), a po wybuchu pierwszej wojny światowej objęła prezesurę komitetu TCL na Powiślu. Była członkiem od r. 1913 Tow. Naukowego w Toruniu. W r. 1916 zorganizowała tzw. Bazar (i stanęła na jego czele) dla bezdomnych w Sztumie, którego zadaniem była zbiórka pieniędzy i odzieży dla bezdomnej i głodującej ludności w Król. Pol. W l. 1917/18 przewodniczyła wespół z Marią Czyżewską podobnemu Bazarowi utworzonemu przez Polaków w Gdańsku.
W r. 1919 S. kierowała sekcją charytatywną w powiatowej Radzie Ludowej w Sztumie, a wkrótce została prezeską Rady Ludowej w Malborku, obejmującej pow. malborski i część pow. sztumskiego. Wchodziła także w skład warszawskiego, potem kwidzyńskiego Warmińskiego Komitetu Plebiscytowego (1919–20). Już wtedy zabiegała o prawo zakładania polskich przedszkoli (w r. 1920 powstało ich 15 w pow. sztumskim) i szkół polskich na Powiślu i Warmii. Współdziałała z Janem Baczewskim w różnych akcjach i opracowała broszurę propagandową dla oficerów Komisji Międzysojuszniczych na terenach plebiscytowych. Prowadziła m.in. w Poznaniu i Krakowie działalność propagandową w związku z mającymi się odbyć na Warmii i Mazurach oraz Powiślu plebiscytami. S. organizowała również akcje wśród ziemianek w Wielkopolsce i w Galicji, zachęcając je do przybywania na teren plebiscytowy. Po plebiscytach została członkiem Związku Polaków w Prusach Wschodnich (od listopada 1920) i Związku Polaków w Niemczech (od r. 1922); z ramienia pierwszej organizacji, a następnie drugiej (od r. 1923), wspólnie z ks. Władysławem Demskim i Janem Brzeszczyńskim sprawowała patronat nad szkolnictwem na terenie Warmii i Powiśla. Od 16 XII 1921 była prezeską Polsko-Katolickiego Tow. Szkolnego na Powiślu (z siedzibą w Sztumie). W r. 1920 objęła prezesurę istniejącego tu już od r. 1910 Tow. Ziemianek na Powiślu oraz zorganizowanego przez siebie w r. 1924 Tow. Kobiet św. Kingi. Wspólnie z J. Baczewskim wystąpiła w r. 1925 do władz niemieckich z memoriałem w sprawie potrzeby nauczania języka polskiego na Powiślu i Warmii. Gdy Polacy uzyskali w r. 1928 prawo zakładania prywatnych szkół i przedszkoli, S. odegrała ważną rolę jako ich współorganizatorka i opiekunka, często okazywała im też pomoc materialną. Wspólnie ze Związkiem Obrony Kresów Zachodnich kierowała akcją kształcenia młodzieży polskiej z Powiśla, Warmii i Mazur w polskich seminariach nauczycielskich, bankach, szkołach rolniczych i różnego rodzaju kursach, patronowała wysyłce dzieci na kolonie letnie do kraju, wspierała materialnie różne polskie organizacje i stowarzyszenia, współpracowała z prasą polską w Niemczech i na Pomorzu. S. była osobą bardzo popularną i szanowaną; nawet najwyżsi urzędnicy niemieccy odnosili się do niej z respektem, mimo że prasa niemiecka ostro krytykowała jej działalność.
W r. 1933 S. przeniosła się z rodziną do Poznania, następnie do Torunia, by w r. 1935 (lub 1936) zamieszkać w Osieku koło Brodnicy. Po aresztowaniu w październiku 1939 jej męża i osadzeniu go w więzieniu Gestapo w Rypinie, S. udała się tam, aby dostarczyć mężowi żywność. Została wówczas aresztowana i wkrótce zamordowana wraz z córką i zięciem. Zwłoki S-iej pogrzebali Niemcy w nieznanym miejscu. Pośmiertnie odznaczono S-ą Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1989).
Epitafium Heleny i Stanisława Sierakowskich znajduje się w kościele parafialnym w Osieku oraz w kaplicy waplewskiej, a Zespołowi Szkół Rolniczych w Kisielicach (Elbląskie) nadano imiona ich obojga.
Z małżeństwa ze Stanisławem Sierakowskim miała S. siedmioro dzieci (zob. życiorys męża).
Fot. w Ośrodku Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie. Zbiory Specjalne, I–O/S 8; – Bilski S., Słownik biograficzny regionu brodnickiego, Brodnica-Tor. 1991; Oracki, Słown. Warmii XIX i XX w. (bibliogr.); Słownik biograficzny katolicyzmu społecznego w Polsce. R–Ż, L. 1995 (fot., bibliogr.); Słown. Pracowników Książki Pol.; Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939–1945, W. 1988 (bibliogr.); Jasiewicz K., Lista strat ziemiaństwa polskiego 1939–1956, W. 1995; – Bukowski A., Waplewo. Zapomniana placówka kultury polskiej na Pomorzu Nadwiślańskim, Wr. 1989 s. 74–108 (liczne fot.); Dzieje Towarzystwa Naukowego w Toruniu, Pod red. M. Biskupa, Tor. 1978 II 188; Filipkowski T., Nauczyciele polscy w Niemczech 1919–1939, Olsztyn 1992; tenże, W obronie polskiego trwania. Nauczyciele polscy na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach międzywojennych, Olsztyn 1989; Mroczko M., Sierakowscy, zasłużona rodzina ziemiańska, w: Zasłużeni ludzie Pomorza Nadwiślańskiego z okresu zaboru pruskiego. Szkice biograficzne, Gd. 1979; Orczyk L., Waplewo czci pamięć H. i St. Sierakowskich, „Słowo Powsz.”, Wyd. B, 1989 nr 238; Was will Warschau im Kreise Stuhm?, „Unsere Heimat” 1929 nr 34 s. 274; Worgitzki M., Zweierlei Mass, tamże 1927 nr 31 s. 249–50; tenże, „Unsere Heimat” und die Polen, tamże 1923 nr 1–2 s. 2; – Boenigk J., Minęły wieki, a myśmy ostali, Wyd. 2 popr. i uzup., W. 1971; Plebiscyty na Warmii, Mazurach i Powiślu w 1920 roku. Wybór źródeł, Wyd. P. Stawecki, W. Wrzesiński, Olsztyn 1986; – „Gaz. Gdańska” 1917 nr 1 s. 4, nr 4 s. 2, nr 14 s. 2–3, nr 23 s. 3, nr 24 s. 2; „Ziemianka Pomorska” 1925 nr 13 i 17 (miesięczny dod. do tor. „Kłosów”); – B. Ossol.: rkp. 14582/III – Papiery Wł. Bełzy, s. 347–350 (listy S-iej do Marii Bełzowej); – Informacje wnuczki, Izabelli Sierakowskiej-Tomaszewskiej z W.
Tadeusz Oracki